معرفی شهرستان قروه

موقعیّت جغرافیایی

شهرستان قروه در دشت وسیعی در 93  کیلومتری خاور سنندج و 72 کیلومتری شمال باختری همدان قرار دارد . این شهرستان محدود است از شمال به بیجار و از مغرب به سنندج و از مشرق به همدان و از جنوب به سُنقر و همدان ، مساحت آن 4268 کیلومترمربع میباشد .
 قروه بین 47 درجه و 48 دقیقه طول جغرافیایی و 35 درجه و 10 دقیقه عرض جغرافیایی قرار دارد.
جغرافیای طبیعی
آب و هوا
 ارتفاع شهرستان قروه از سطح دریا 1900متر می باشد و همین ارتفاع بیش از حد آب و هوای خاصّی را در منطقه ایجاد کرده است که دارای زمستان بسیار سرد با برف های سنگین و تابستان نسبتاً خنک با وزش بادی همیشگی است.
  به علت گرم و خشک بودن میزان رطوبت هوا کمتر و باران های بهار و پائیز متوسط است . میزان بارندگی متوسط سالیانه آن حدود250 تا 350 میلیمتر و یا بیشتر میباشد.
بادهای مشهور این شهرستان عبارتند از :
“ الف ـ باد شمال ( شه مال ) ، ب ـ باد سیاه ( ره شه باد ) ، ج ـ باد زلان ، د ـ گرد باد
منابع طبیعی قروه

با توجّه به این مطلب که شهرستان قروه در منطقه ای سردسیر و کوهستانی قرار دارد ، دارای ارتفاعات بسیاری می باشد . همچنین در آن چشمه ها و چندین رودخانه فصلی و قنوات  متعدّی وجود داشت که از ذوب شدن برف کوهها و ارتفاعات بوجود میآمد که بعلت حفر چاهها و خشک سالیهای سنوات گذشته خشک شده اند.
موقعیّت کوهستانی ، جهت چین خوردگی ها و نحوة تابش خورشید ،در میزان پوشش گیاهی این ناحیه مؤثر است .که اکثر دامنها پوشیده از گیاهان معطر و چند ساله مانند انواع گونها ، گراسها از خانواده گرامینه،گونه های معطر و دارویی مانند : بابونه ، آویشن ، گل گاوزبان ، هرزه ، نعناع ، کُما و جاشیر
در کوهستان های قروه انواع پرندگان و پستانداران زندگی می کنند که مهمترین آن ها عبارتند از :
پستانداران علفخواران : قوچ و میش، کل و بز ، خرگوش، گراز ، انواع جوجه تیغی
پستانداران گوشتخوار : گرگ ، روباه ، شغال
پرندگان : شاهین ، کبک ، کرکس ، عقاب طلایی ، دال ،جغد ، شاه بوف ، قوش ( طولان ) ، قمری ، فاخته ، بلدرچین ، میش مرغ ، انواع مرغابی ، آنقوت ، حواصیل خاکستری ، لک لک سفید ، غاز خاکستری ، چنگر ،بط ، آپچیک آواز خوان ، کبوتر چاهی ، سبز قبا ، سهره معمولی ، گنجشک معمولی ، زاغی ، اگرت بزرگ ، پاشلک معمولی ، اگراس سیاه ، حواصیل زرد ،  حواصیل ارغوانی ، کوکرگندمی ، قرقی .

چشمه ها
   چشمه سرآب: در بخش جنوبی شهر قروه سرآبی طبیعی وجود دارد که یکی از تفرج گاه های مردم منطقه محسوب می شود . این سرآب دارای آبی خوب وگوارا است . بخشی از آب به  کشاورزی و فضای سبز قروه از این چشمه تأمین می شود .

 چشمه بابا گرُگُر : روستای « باباگُرگُر » در 18 کیلومتری شمال شرقی شهرستان قروه،  چشمه ای جوشان همیشه می خروشد که به آن « دنگز » می گویند . آب این چشمه در استخری عمیق و مدور به محیط 200 متر جمع شود . این چشمه پر آب به علّت وجود املاح معدنی به ویژه گوگرد رنگی است . آب آن زرد رنگ مایل به نارنجی و گازدار می باشد . درمحلّ چشمه های آهک ساز ، برجستگی هایی به وجود آورده اند که مشهورترین آن ها « اژدها » نام دارد .

 چشمه سرآب وینسار : یکی ازقدیمی ترین چشمه های قروه است که در روستای وینسار ( از توابع قروه در 35 کیلومتری جاده قروه همدان ) واقع  شده است . این چشمه آب بسیار گوارا دارد . در حقیقت روستای وینسار پیرامون این چشمه شکل گرفته است . اطراف چشمه اصلی سنگ چین شده و قدمت آن حدود دو تا سه قرن برآورد شده است .
تا حدود سی‌ سال‌ پیش‌، مردم‌ روستا در ماه‌ خرداد مراسم‌ شکرگذاری‌ و قربانی‌ برای‌ "سراب"، برگزار می‌کردند. در این‌ مراسم‌ ضمن‌ قربانی‌ کردن‌ گوسفندان‌ به‌ جشن‌ و شادمانی‌ می‌پرداختند و احترام‌ ویژه‌ای‌ برای‌ این‌ چشمه‌ قایل‌ بودند.

رودها
- رودخانه شور(چم شور) : این رود بزرگترین و پرآب ترین شعبه های تلوار است که سرچشمة اصلی آن از ارتفاعات بدر و پریشان و دره بزرگ میهم نشعت میگیرد .چند کیلومتر به سمت شمال شاخه دیگری دریافت می کند که از ارتفاعات شرقی روستای نارنجک و باباشیداله ـ سرچشمه گرفته است و پس از عبور از آبادیهای کمره ، مجین ، آجی چای ، مهدیخان ، شوراب هزاره  درروستاهای شادی آباد و عبدالله آباد به تلوار می ریزد و سپس به قزل اوزن می پیوندد .
- رود شیخ جعفر : ازکوههای ویهج ، آصف آباد ، نعمت آباد (دامنه شمالی بدر) ، مانگه دول سرچشمه گرفته و به وسیله چشمه مسیر رود خانه پرآب می شود و در نزدیکی پل باباگُرگُر به رودخانه شور و سپس به رود تلوارمی ریزد .
-چم یالقوز آغاج : این رود با شاخه های متعدد از دره بزرگ روستاهای پرپیشه، جامه شوران، و ارتفاعات غربی کوه ابراهیم عطارسر چشمه گرفته و به رود خانه تلوار می پیوند.

کوههای قروه
شهرستان قروه دارای ارتفاعات بسیاری است که مهمترین آنها عبارتند از کوههای : پریشان، بدر، پنجه علی، ابراهیم عطار، یوسف سیاه، شعبان کچل، خرسه ریه، سه زرده......
این بخش در قسمت ارتفاعات قروه مفصلا توضیح داده خواهد شد.

صادرات
     به جهت وجود معادن سنگ ، یکی ازمهمترین صادرات قروه سنگ های معروف آن  می باشد که عبارتند از : مرمر ، پوماس ، ساختمانی ، چینی ، کریستال ، پوکه ساختمانی، گرانیت و یشم . از دیگر صادراتش : گندم ، سیب زمینی می باشد .

   گندم : در سال هایی که بارش و عوامل جوی مناسب است حدود 200 هزار تُن گندم مازاد بر به سیلوهای داخل و خارج استان صادر می شود .
سیب زمینی : از آن جایی که سیب زمینی این شهرستان از دهه هفتاد در تناوب گندم قرار گرفته سالانه حدود 150 هزار تن تولید میشود که مازاد آن به سایر استانهای و کشور عراق صادر می شود.

  جغرافیای انسانی و فرهنگ

نژاد
در خصوص ساکنین اوّلیّه قروه اقوال و روایات متفاوتی وجود دارد . بدین جهت تعیین نژاد آنان کار بس دشوار است زیرا تاکنون تحقیق تخصّصی خاصّی از سوی محقّقین صورت نگرفته است . امّا آن چه که هم اینک در افواه مطرح است اینکه : با توجه به تُرک زبان بودن این شهر در بین استان کردستان که زبان اصلی آنان کُرد بوده ، این است که نژاد ساکنین اوّلیّه تُرک و از نژاد آریائیهای اصیل هستند که حکومت مقتدر مادها را در همدان پایه گذاری کردند .

زبان
زبان اصلی مردم قروه تُرکی است . زبان تُرکی قروه شُعبه ای از تُرکی آذری است با اختلاف لهجه ای که خاصّ این شهر است حتّی لهجة آن با سایر روستاهایش متفاوت است .
یکی از علل تُرک زبان بودن شهر قروه آن است که قروه در راستای جغرافیای وسیع مردمان تُرک در جنوب جغرافیایی ، یعنی در منتهی الیه استان زنجان و همدان قرار گرفته است . بعد ها در اثر توسعه شهری ، ملّیت های گوناگون از جهات مختلف به این دیار مهاجرت کردند و یک تنوّع فرهنگی بسیار گسترده به وجود آورده اند مثلاً : نژادهای معروف کُرد ( کلهر ، و کرمانجی ) به این منطقه آمده اند و ماندگار شده است .
در ابتدای قروه کلا ترک زبان بود اما در اثر مهاجرتهایی که بیان شد الان اکثریت مردم کرد زبان می باشند.  اهالی قروه به سه زبان فارسی ، تُرکی و کُردی تکلّم می کنند که این نمادی از تنوّع ملّیت ها گواگون دارد .

دین و مذهب
مردم قروه مسلمان و مذهب آنان شیعه و سنی می باشد .

پشینة تاریخی قروه

وجه تسمیةقروه
در خصوص وجه تسمیة قروه روایات بسیاری وجود دارد که چند مورد آن ذکر می شود. نام قروه بر گرفته از واژة عربی  « قَرو » به معنای « زمینی که قطع نشود » فرهنگ دهخدا ص1373
 نظر به این که قروه در میان دشتی قرار گرفته و اراضی مسطح آن چون زمینی یک پارچه که در میان کوه ها محصور شده است شاید این معنی را کرده اند.
بعضی هم روایت کرده اند: قروه یعنی دشت شقایق.
این معنی نیز تا حدودی قابل توجه است زیرا قبل از اینکه قروه به شهر تبدیل شود اراضی آن دشتی مملو از شقایق بود.
بعضی معتقدند کلمه قروه در اصل کردی و «گل وه» بوده یعنی گل گاه و گلزار «وه» پسوند و به معنی گاه می باشد.
در وجهی نام قروه بر گرفته از “ واژه عربی « قرو » به معنای جوی بزرگ و دراز که در آن ستوران آب می خورند ” ( فرهنگ دهخدا ص 1373 ذیل نام قرو )  می دانند چرا که در سال های نه چندان دور ( کمتر از دو دهه پیش ) جویِ آب زلالِ نشاط آور و روح افزایی که از سرآب قروه سرچشمه می گرفت با صدایی دل انگیز و آبی با طراوت از وسط شهر می گذشت و به باغات و زمین های پایین شهر روان می شد .
دکتر کدکنی واژه قروی ( قروه ـ قُروِ ) را دیواری کاهگلی یا خانة حصیری می داند . با توجّه به این که تا چند دهة پیش که هنوز آسفالت و سیمان به این شهر راه پیدا نکرده بود ، قریب به اتّفاق دیوارها و پشت بام ها در جهت جلوگیری از سایش با آب باران و زیبایی ظاهری پوشیده از یک لایة کاه بود و این وجه تسمیه به جهت آن که واژه ترکی است نه عربی و نیز اشاره به یکی از ویژگی های این شهر دارد برای اهالی قابل قبول تر است .
روایت دیگری هم وجود دارد مبنی بر اینکه قروه یک واژة ترکی است ، زیرا در چند منطقةترک نشین مناطقی به همین نام وجود دارد از جمله : در اطراف رزن از شهرهای همدان و در حوالی سُنقُر .

محلات مشهور قروه
   محلات مشهور قروه عبارت بودند از:یوخاری محله یا محلةبالا،آشاغه محله یا محله پایین، داغ محله یا محله کوه،محلة کوچکه کان یا محلةسنگ،سنجه تپه،قاش تپه ،ره مین آباد،محله پشت شهرداری،زمین شهری پشت خانةسازمانی یا پشت ثبت احوال،محلةسرچشمه  سیّد آقا علی یامحلةسر چشمه و احمد آباد.

پیدایش و توسعة شهر :

در خصوص مبدأ و پیدایش شهر قروه و قدمت آن فعلاً سند محکم و قابل قبولی وجود ندارد امّا با توجّه به نام منطقه که « اسفند آباد » می باشد ، کلمة اسفند و اسفندآباد در فرهنگ دهخدا چنین معنی شده است :
اسفند : در اوستا سپنته صفت است ( درتأنیث سپنتا ) یعنی پاک و مقدس برابر سانکتوس لاتینی این صفّت در اوستا از برای اهورا مزدا گروهی از ایزدان و مردمان و جزو آن آورده شده است .      
اسفند آباد : یکی از بلوکات کردستان حدّ شمال قراء گروس حدّ شرقی قراء مهران حدّ جنوبی سُنقُر و کلیایی و حدّ غربی ییلاق مرکز قروه » ( دهخدا ، ص 2327 )
پس با توجّه به نام اسفند که لفظی زرتشتی و اینکه زرتشتیان در تأسیس قنات ها در ایران صاحب سبک و ساعی بوده اند و این امر راجزو فرائض حتمی و قطعی دینی آنان بوده ، نشانة محکمی از همّت و اقدام آنان را می توان در شهر قروه مشاهده نمود . بدین جهت به روایتی قدمت قروه به دوران اشکانیان و ساسانیان بر می گردد . وجود چند رشته کاریز ( قنات ) در جنوب قروه ، رشته کاریز « جن یان » و رشته کاریز « خالصه » دلیل بر این مدّعاست . نیاکان ما آوردن آب را از اعماق زمین به  سطح زمین کاری مقدّس می شمردند پس با توجّه به این که آب نشانةحیات و تمدّن است پیشینیان از سه هزار سال پیش در قروه سکونت داشتند و بنا به شرایط اقلیمی ییلاق و قشلاق می کردند . یعنی با شروع فصل بهار به این منطقه آمده بهاره کاری و با شروع فصل پاییز به مناطق گرمسیری کوچ می کردند . همچنین  پیدا شدن سکّه هایی که مربوط به دوران اشکانیان و ساسانیان بوده و هم اینک در موزه سنندج نگهداری می شود ، دلیل دیگر برصدق این روایت است .
کندوکاوهای اخیر نیز نشان می دهد که شهر قروه در جایگاه کنونی قرار نداشته ، بلکه درنزدیکی چشمة سرآب که مکانی پر آب بوده قرار داشته است.
توسعه شهر قروه
در خصوص توسعه شهر همان گونه که از مدارک پیداست ، شهر قروه در حدود 70  یا 80 سال پیش قصبه ای بیش نبوده امّا ، به دلایلی چند به سرعت رشد یافته و از بسیاری آبادی های بزرگتر از خود پیش اُفتاده است از جمله عوامل توسعه و دلایل تغییر وضعیّت قروه به شرح ذیل می باشد :
ـ قرار گرفتن در مسیر جادة شوسه همدان به سنندج  .
ـ نصب تلگراف خانه که در واقع از جملة اصلی ترین عوامل تغییر چهرة شهر محسوب می شود .
ـ موقعیّت ممتاز و زمین های مستعد برای کشاورزی .
ـ آب و هوای خُنک در تابستان .
ـ وجود معادن سنگ با سنگ های مرغوب .
ـ افتتاح مدرسةانتصاریه ( حافظ ) در قصبة قروه نیز از جمله مهمترین و اساسی ترین عوامل محسوب می شود . با وجودی این که تقریباً هم زمان با سایر بخش ها در اینجا مدرسه افتتاح می شود امّا به واسطة سهولت ارتباط با مرکز کردستان و ایجاد زمینه از سوی اهالی و مرکزیّت نسبت به دیگر بخش ها ، قصبة قروه کم کم رشد یافته و شهریگری و مدنیّت چهرة خود را آشکار کرده است .
ـ تأسیس نمایندگی فرهنگ ( آموزش و فرهنگ ) از عوامل دیگر است که به تثبیت مرکزیّت منجر شد .
قریة قروه در سال 1339 به شهر تبدیل شد

آثار تاریخی و باستانی قروه

مهمترین آثار باستانی این شهرستان عبارتند از : امام زاده بابا گُرگُر ، حمّام قصلان ، پُل فرهاد آباد ، غارهای گنجی ، صخره های فرهاد تاش و تعدادزیادی تپّة باستانی می باشد که تعداد 44 اثر آن به ثبت میراث فرهنگی رسیده است
    آثار های باستانی به ثبت رسیدة شهرستان قروه :

مقبرةبابا گُرگُر : قاجاریه ، شماره ثبت 3486
پُل فرهاد آباد : قاجاریه ، شماره ثبت 2647
حمّام قصلان : زندیه ، شماره ثبت 2835
تپّه محمود میمنت آباد : تاریخی ـ اسلامی شماره ثبت 3570
تپّه کهریز : پیش از تاریخ ، شماره ثبت 3571
 تپّه سنگر : تاریخی ـ اسلامی ، شماره ثبت 3572
  تپّه وینسار : تاریخی ـ اسلامی ،شماره ثبت 3574
روان تپّه وینسار : اسلامی ، شماره ثبت 3573
محوّطه قلعه کهنه : تاریخی ، شماره ثبت 3576
تپّه پایین : پیش از تاریخ ،شماره ثبت 3577
گورتپّه : اسلامی ، شماره ثبت 3578
تپّه قایه : اسلامی ، شماره ثبت 3579
سنجاق تپّه : اسلامی ، شماره ثبت 3580
ایروان تپّه : اسلامی ، شماره ثبت 3581
قبرستان : اسلامی ، شماره ثبت 3582
تپّه بایم ـ بادام : پیش از تاریخ ـ تاریخی ، شماره ثبت 3583
تپّه ده کهنه میمنت آباد : تاریخی ـ اسلامی ، شماره ثبت 3584
تپّه یو خاری ـ تپه قلعه : پیش از تاریخ ، شماره ثبت 3585
تپّه چوخان تپّه شرقی : تاریخی ، شماره ثبت 3586
تپّه قلعه : تاریخی ـ اسلامی ، شماره ثبت 3587
تپّه جدا قایه چای : تاریخی ، شماره ثبت 3588
تپّه تاریخی دار بهرامی : تاریخی ، شماره ثبت 3589
تپّه لفطالی : اسلامی ، شماره ثبت 3590
تپّه قلعه قولر امیرانی : تاریخی ، شماره ثبت 3592
تپّه شهاب الدین : اسلامی ، شماره ثبت 3593
غار و تپّه کمره : هزاره اول و تاریخی ، شماره ثبت 3595
قلعه بان قلوز : تاریخی ، شماره ثبت 3569
تپّه میری : تاریخی ، شماره ثبت 3597
تپّه خیرویس : تاریخی ـ اسلامی ، شماره ثبت 3599
محوّطه کهر و امام زاده قاسم : پیش از تاریخ ـ اسلامی ، شماره ثبت 3600
تّپه اسفند آباد : اسلامی ، شماره ثبت 3601
محوّطه در و آسیاب قلعه خانم : اسلامی ، شماره ثبت 3602
قلعه زیر زمینی شکوه آباد : اسلامی ، شماره ثبت 3603
تپّه وزیرآباد : اسلامی ، شماره ثبت 3604
تپّه سه قپان : اواخر هزاره دوم اسلامی ، شماره ثبت 3606
تپّه بر تب ـ ده بر : اسلامی ، شماره ثبت 3607
میره تپّه : اسلامی ، شماره ثبت 3608
تپّه کنار روستا : پیش ازتاریخ ، شماره ثبت 3663
تپّه پیروز آباد : تاریخی ـ اسلامی ، شماره ثبت 3664
دوشان تپّه : تاریخی ، شماره ثبت 3665
تپّه موالی : اسلامی ، شماره ثبت 3598
تپّه خان احمد خان : پیش ازتاریخ ، شماره ثبت
تپّه ده کهنه تازه آباد : تاریخی ، شماره ثبت 3575
تپّه سفید حصار : تاریخی ـ اسلامی ، شماره ثبت 3594

اماکن متبرکه و آثار باستانی
بقعة بابا گُرگُر ( امامزاده سید جلال الدین )
این بقعه در روستایی به نام « باباگُرگُر» ( این تلفظ تُرکی یعنی بابا ببین ببین ) در 24  کیلومتری قروه قرار دارد . این بقعه به امامزاده « سید جلال الدّین بن موسی الرضا ( ع ) » مشهوراست که از نوادگان امام محمّد باقر است.
  بنای مقبره روی صخرة سنگی حاصل از آب و گازهای معدنی ساخته  شده است . در گذشته ورودی بنا به صورت دیوار چینی از خشت و قلوه است و پوشش چوبی دارد و اتاق مقبره دارای گنبد شلجمی است . در ساخت گنبد از سنگ های لاشه ای محلی روی پایه های خشتی و سنگی استفاده شده است . اما در بازسازی هایی که در سالهای اخیر صورت گرفته بنای ساختمان با استفاده از آجر و سیمان مرمت شده است. درپای بنا سوراخی به   قطر 10 سانتی متر وجود دارد که بادی با سرعت زیادی و بوی تند گُوگرد از آن خارج می شود و با انداختن شی کوچک یا سکه ای در درون سوراخ از آن نیاز می گیرند . سپس دهانة سوراخ را محکم گرفته و پس از مدتی رها نمایید گاز در اثر تجمع با فشار زیادی خارج شده و محتویات درون سوراخ را به بیرون پرتاب  می کند . زائران را عقیده بر این است که در صورت پرتاب شدن شی ، نیاز آن شخص بر آورده می شود .
در این محل چشمه های آهک ساز فراوان ، برجستگی هایی را به وجود آورده که مشهورترین آن ها « اژدها » نام دارد . این پدیده حدود 300 متر طول ، 5 متر ارتفاع و پهنایی بین 4 تا 7 متر دارد . در وسط سنگ اژدها  شکاف طویلی وجود دارد . هر اندازه ارتفاع آن افزایش می یافته ، پهنای شکاف به علت رسوب گذاری جدید ، تنگ تر می شده است . مردم منطقه به این بقعه اعتقاد وافری دارند و در مورد سنگ که به شکل اژدهاست نقل قول های زیادی وجود دارد .
تاریخ دقیق ساخت بقعه مشخص نیست ، ولی به روایت عده ای ، پیش از دورة قاجار توسط معماران محلی ساخته شده است .

حمّام قصلان
حمّام قصلان در روستای « قصلان » در مسیر دینور ـ زنجان ، در5 کیلومتری شمال قروه قرار دارد و تپّة بزرگ باستانی آن از عملکرد وسیع شهری قصلان حاکی از دوره های تاریخی است.
حمام بزرگ قصلان و برج آن در سال 1255هـ.ق در روزگار " آصف اعظم " تعمیر شده تاریخ ساخت حمام احتمالاً مربوط به اواخر عهد زندیه و در زمانی است که " خسرو خان اول" به عنوان والی کردستان حکومت داشت.

این بنا دارای بخش‌های مختلفی نظیر هشتی، حمام سرد، هشتی و میان در، حمام گرم، خلوتی‌های خصوصی و عمومی،خزینه و تون است و تزیینات منخصر به فرد آهک بری با طرح‌های گیاهی، هندسی، انسانی و حیوانی درآن مشاهده می‌شود که در نوع خود با اهمیت و قابل مقایسه با حمام خان در شهر سنندج است.

تپه باستانی قصلان
 تپه قصلان مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان تا دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان  قروه، بخش مرکزی، روستای قصلان واقع شده و این اثر در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۵۲۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این تپه بزرگ باستانی حکایت از عملکرد وسیع شهری آن در دوران تاریخی می کند. به نظر میرسد که پس از پایان آخرین مرحله سکونت در تپه قصلان، آبادی به محوطه‌ای که اکنون آثار دیوارهای قطور برج و باروی آن در مساحتی 5/2 هکتار دیده میشود منتقل گردیده است. این روستا ”در دژی“ نام داشته و دارای برج و بارو و حمام و همچنین کاروانسرایی دایر در کنار حصار بوده است.
این روستا در قدیم مرکز حکومت ناحیه قروه بوده است. در اطراف این تپه، بقایای قبوری به صورت پراکنده دیده می‏ شود.

غار و صخره های تاریخی فرهاد تاش (وینسار)

در حدود 35 کیلومتری شرق شهر قروه، در فاصله سه روستای داشبلاغ ، آقبلاغ و وینسار بر روی کوهی مرتفع، بقایای یک معدن بزرگ سنگ قرار دارد که از نظر نوع ، اندازه و تراش سنگ دارای ویژگی های خاص و از اهمیت بسیار برخوردار است. باور مردم برآن است که این سنگ ها به داستان شیرین و فرهاد ارتباط دارد. نوع حجاری و سفال های موجود در منطقه، احتمالاً به دوره ساسانی تعلق دارد. این منطقه در ایام بهار به عنوان تفرجگاه مورد استفاده مردم است. در ضلع شرقی همین کوه فرهادتاش، دهانه غاری وجود دارد که "اورل استین" مستشرق اروپایی هنگام بررسی منطقه غرب کشور، از این غار نام برده و ظاهراً نتوانسته وارد آن شود.
حوالی منطقه فرهادتاش نمونه های فسیل دریایی زیادی وجود دارد. 

پُل فرهاد آباد
این پُل در 15 کیلومتری شمال غربی شهرستان قروه ، در روستای فرهادآباد قراردارد و در مسیر جادة قدیمی بیجار ، روی رود خانة « بایتمر » احداث شده است .
تاریخ ساخت پُل به طور دقیق مشخّص نیست و با توجّه شیوة معماری پُل ، به نظر می رسد که احتمال قوی از پُل های دوران صفویّه باشد . این پُل در زمان حکومت خسروخان اول مقارن با حکومت زندیّه تعمیر و بازسازی شد و  فرهاد میرزای معتمدالدّوله زمانی که حاکم کردستان بود آن را مرمّت کرد ؛ از  این  رو آن را پُل فرهاد آباد می نامند . ازآنجا که این پُل توسط امیر علایی به دست تعمیر سپرده شد ، به نام پُل امیر نیز مشهور است.
 پل فرهاد آباد دارای 8 دهانه و 80 متر طول است . چشمه های که در وسط این پُل قرار دارد ، بزرگ تر از دیگر چشمه ها است . نوع قوس به کار رفته در این پُل عموماً جناقی است .
تخریب و ویرانی پل در اثر سیلابهای بهاری در سال 1369 موجب شد که میراث فرهنگی استان ، احیا و مرمت کامل پل را به انجام برساند . روستایی به نام " ویس مرید" از موقوفات این پل است.

منبع: روابط عمومی گروه کوهنوردی قاجر قروه