کورده‌واری

گویش و ادبیات کردهای منطقه قروه- کوردی ناوچه‌ی قوروه

کورده‌واری

گویش و ادبیات کردهای منطقه قروه- کوردی ناوچه‌ی قوروه

کورده‌واری

گویش و ادبیات کردهای منطقه قروه مهجور مانده و از کتابت دور شده است. این وبلاگ شاید آغازی باشد برای پرداختن به این مهم و ثبت رسوم و سنن و شعرهایی که در حال فراموشی است. امیدواریم علاقمندان ما را در این کار یاری فرمایند.
https://telegram.me/kurdawary_ghorwa

۱ مطلب در آذر ۱۳۹۷ ثبت شده است


کردها قبل از زمان صفویه نیز در خراسان سکنی داشته‌اند. خاطرات دعبل خزائی در راه عبور و رسیدن به مرو و برخورد او با کردی‌های علوی، خاطرات تیمور در کتاب منم تیمور جهانگشا، که در مسیر قوچان به گروهی برمی‌خورد؛ که می‌گویند: ما کرد هستیم و همزمان با دوره تیمور، کلاویخو نیز در سفرنامه خود اشاره به وجود کردها در خراسان می‌نماید، دلیل بر وجود کردها پیش از زمان صفویه در خراسان است.

تاریخچه کردهای خراسان :

چنانکه اغلب دانشمندان و پژوهشگران تاریخ ملل می دانند و به آن اذعان دارند ، ” کردها ” از جمله اقوام هند و اروپایی اند که از هزاره های قبل از میلاد مسیح در مناطق وسیعی از خاور میانه و بویژه کوهستانهای مرتفع بین النهرین استقرار یافته اند .

سفالینه های به دست آمده حاکی از این است که این قوم دست کم از ۷ هزار سال پیش دارای تمدنی در خور توجه بوده چنانکه بعضی اقوام مجاور را به طمع دست اندازی و انتفاع از ماحصل تمدن آنان انداخته است . امروزه کردها را در چند شاخه مهم دسته بندی می کنند .

در این تقصیم بندی که از نظر تفاوت لهجه صورت گرفته این شاخه ها عبارتند از : ۱- کرمانج ها ۲- سوران ها ۳- لرها ۴-زازاها ۵- هورامان ها چنانکه می بینید “کرمانج” یکی از این شُعب و در واقع مهمترین زیر مجموعه نژاد و زبان کردی است .

“کرمانج” که به ” کرد شمال ” نیز معروف است کم و بیش حدود ۷۰% تمام کردهای جهان را که امروزه در بیش از ۳۰ کشور جهان پراکنده اند شامل می شود .

با این حال مهمترین سکونتگاههای کرمانج ها عبارتند از : سراسر جنوب و بخش هایی از شرق و مناطق مرکزی ترکیه یا اصطلاحا “کردستان شمالی ” ، شمال شرقی سوریه یا اصطلاحا جنوب کوچک” ، شمال عراق یا به اصطلاح “جنوب بزرگ” و بسیاری از کشورهای آسیای میانه و اروپا که بعضا جوامع چند صد هزار نفری کرمانج ها را در خود جا داده اند .

اما یکی از مهمترین نقاط کرمانج نشین که به شواهد آمار حدود دو میلیون نفر از این قوم در آن زندگی و متأسفانه به دلیل جدا بودن از دیگر نقاط تجمع کُردها کمتر مورد توجه بوده “شمال خراسان ” و شمال شرقی ایران است .

ما در این فرصت به منظور جبران گوشه ای از این بی توجهی قصد تأمل و توقف در این بخش از موطن کرمانج ها و طرح و معرفی ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی آن را داریم : به لحاظ زبانی همانند ویژگی های فیزیکی و رفتاری ، کردها در تمام شاخه ها شباهت بسیار دارند اما عمده تفاوت لهجه های آنان این است که به ترتیب از نقاط جنوبی به سمت شمال زبان کردی به طرف ساده تر شدن و خلاصه گویی پیش می رود .

کرمانج های خراسان نیز به تبع این تغییر با زبانی ساده تر و اختصار گراتر سخن می گویند و گر چه متأثر از زبان فارسی و عربی دخل و تصرفاتی در آن بعمل آمده ، اما صد البته – برای کرمانج های دیگر نقاط جهان براحتی قابل فهم و مکالمه است . کرمانج های خراسان به لحاظ مذهبی ، تماما شیعه مذهبند و گویا یکی از عمده دلایل کوچ این قوم به خراسان شمالی نیز قرابت مذهبی با دیگر ایرانیان است .

مهمترین نقاط اسکان کرمانج ها در خراسان عبارتند از شهرهای : قوچان ، بجنورد ، اسفراین ، شیروان ، مشهد ، چناران ، درگز ، کلات ، آشخانه ، مانه و سملقان ، فاروج ، باجگیران ، و …. اما در مجموع حضور کرمانج ها در روستاها نمود بیشتری دارد تا در شهرها چرا که اغلب آنان به مشاغلی همچون دامداری و کشاورزی مشغولند و بالطبع ناگزیر از زندگی کوچ نشینی و روستانشینی اند.

۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۵ آذر ۹۷ ، ۲۲:۳۲
گروه نویسندگان