ئه ی په پوله گه ی

ئه ی په پووله گـــه ی بێ ماوا و مه نزڵ
وه ک من هه ڵکێشه ئــــاخ وناڵه ی دڵ

بۆ شکیــــــــا باڵت ئه ی په پووله گه م
بۆ چه ؟! بێ به شی تۆ له بــــاخ  و چه م

تۆ بۆچه ؟! ئاوا نــــا کێشی نه فـــه س
تاکـــــه ی بمێنی  له  ته نگی قه فه س

ئه ی په پوله گه ی خۆش ڕه نگ وڕوخسار
ئه ی ئه سیری ده س زڵمــــــی ڕۆزگار

تویش وه ک خه یــــاڵ لانه ت بوو وێران
سه راسه ر عومرت بریـــــــــا وه تاڵان

تاکـــــه ی من و تۆ بێ سه دا وبێ ده نگ
قه فه س نشکێنین قه فه ســی دڵته نگ

فرمێسک له دیـــــده ت بۆ وا تێده خوار
دواره ئه ی وێنی گوڵه گـــــان به هـار

ئه گه ر بیشکێنین قه فه ســـی دڵته نگ
به یه که و ئه ژین با سه فــا ویه ک ڕه نگ
   
  میکائیل فه لاحی «خه یاڵ کوردستانی»

سولتان/ استاد علی میرزاپور از محمودآباد شاهین دژ*

 سوڵتان

یه ی روژ له جه نگه ڵ یه ی پیره ڕە وی

خوی ئه پڵکانه و له بان زه وی

 زه ئیفه و ببی دی نادی چه وی

له بر خۆی ئه وه ت من که ی شاه ئه وم

 ئه ترسم بمرم دی نه دۊنت چه وم

هاته به ره و  دی سوڵتان خه فتییه

 

 ئڤڤە ل فکر  کرد وه لاو که فتییه

ڕه وی ئەزانن خه ریک چه فتییه

 ره وی خسته کار ئه و مغزه پوکه

ئه ترسیا هه لا ده س به ت له و تۊکه

 ئما وه ختی دی شێر خۆره ی ئه یه ت

وه ت خودا که ت  دی شێره ل تر نه یه ت

 من با کاره که م ،که م ،با هه ر شێر بییه ت

با من ده س و پای سوڵتان بووه سم

 

ئازاد بوت منش که می نه فه سم

ئه و چه وه کۊره ی بریبییه زه وی

 کوته ته نافی زۊ دا له چه وی

وه ت من ناترسم تون له ناو خه وی

 ده س وپای سوڵتان گشکی موهکه م به ست

له خۆشیا بییه شنگول و سه ر مه ست.

 

خاس گوێشکه دا  دی یه ی ده نگیک ئه یه ت.

ترسیا وه خۆی وه ت کی که سیک نه یه ت.

 

چه‌مه‌ری خوه‌نن دایک عبدالباقی خان بوو کوره‌گه‌ی

1

باقی‌خانم رو باقی‌خانم  رو          ده‌سگیر وکوژیا هم شیر خانم رو

باقی خانم رو باقی خانم رو           باقی سه ر گورای کوردسانم رو

و ئاگرکیشان قصر و عمارت           دار و ندارت بردن و غارت

تفنگی برنو به‌خه وه شانت           یپرم هاتیه وه ملک و باوانت

رزاخان هم شان فرمانفرمانه         دواره وقت ماشه کیشانه

باقی هه‌لسه که‌ی وقت خاوه؟        ئه ی خاوت ئرات ناباوه

باقی هه‌لسه یه وقت جنگه           ئیل و عه‌یالت عه‌رسه لیشان تنگه

باقی هه‌لسه وقت نمازه               دور قلاکت تیپ تیپ سه روازه

تماشابکه فرمانفرمانه                 خه‌راو کننده‌ی ملک ئیرانه

یپرم خان هاتیه هر وه قینه‌وه          ئه رمنی مزهب وه سه‌ر زینه‌وه

یپرم خان شیتی قودره ته              نه فکر ئیران نه فکر ملله‌ته

هزار سوار، هه فسد پیاده              ئه‌رای رزم جنگ چنی ئاماده

باقی خانم رو باقی خانم رو           ساحب سد ئه‌سب دیواخانم رو

لای لایی باقی خانم رو               شیر چرداوری ولی خانم رو

2

بوچه بووسم

                        

ئانیگان ئاو ناوسێد،

با ناوسێد

بۆچه بووسم.

خوه‌ر، مانگ، به‌یانی، شه‌و ...                                                                         

بۆچه بووسم.

چه ئه‌وسێد تا من بووسم.

ئه‌وه وا گه‌ره‌کیه بووسێد چتی له دڵماس

وا چویین له بیره‌و بردێه و

ئه‌ی ڕووژگاره هاله تاسه‌ی وسیانن.

په‌ڵپ‌گیر! کی وسیاێه، چه وسیاێه تا تو بووسید؟

وه‌ک نمه‌ بای به‌یانی

ئه‌ونه بڕو تا شه‌که‌ت بۊد،

زه‌لان و شه‌که‌تی/حه‌سه‌ن مو‌حه‌مه‌دی

 

زه لان دوشه و داچه له کانم،

وه ک دار بی گلاو روتی با زورمه خاده لی؛

پیره‌شه‌ویش داچه‌ڵه‌کیام

بێ ئه‌وه زه‌لان بۊد.

له به‌رته‌ڵار، له ناو کفه‌ی با

هه‌ساره‌گا‌ن نواڕیم و

هه‌ناسه‌ڵ کیشام؛

چه‌نی خه‌و، تا که‌ی خه‌و، لێد بێزیامه!

تا ‌گه‌یده چل

سه‌ره‌و خواره‌کی تێده به‌ردا

(ئاخ، بوچه ئه‌و‌نه زۊێ!)

ئه‌و ئانه‌سه که‌سه‌گانت وا دێ نیین

شه‌و وه شه‌و ‌تێنه خه‌ودا

تا بێنه گه‌لده‌و – ته‌نیا نه‌مینی، له‌ی سه‌ره‌و خوارکیه؛

کوڵه و په‌ژاره له‌ پا نه‌خاده‌ت، نه‌که‌فێ.

 

بوڵبولی غه‌مبار/ خه‌یاڵ کوردستانی

بوڵبوڵی غه مبار سه ر شاخ و چڵم
په رێشان له دوای هجرانی گوڵم

من  گوڵێکم  بوو له باخی عومرم
ڕه ونه قی  ئه دا وه باخچه ی دڵم

په نجه ی بای خه زان بۆ گوڵمی وه ران؟
به زه یی  نه هات وه دڵ پڕ کوڵم

له شۆن گوڵاڵه م ،هه رئاخ  و ناڵه م
ده یشت و بیاوان ماوا و مه نزڵم

تا ئیسه خه یاڵ من بۆ چه ماووم
جوز ده رد و مه ینه ت چه بوو حاسڵم؟

وه ڕۆژ و شه وان،دایم غه زه ڵخوان
نازانم  شاعر و یا  بوڵبوڵم !!

ئه ونه ئه زانم دڵ په رێشانم
په رێشان له دوای هجرانی گوڵم
95/4/6

چه‌ن چووار پاره /خه‌یال کوردستانی

کردیه  به ری  کــــوا  و  کوڵه نجـــــه
ئه ڕێوته ڕێه و هه روه نوک په نجـــــه
خۆ  ڕه حمی  ناکـــــا وه  حاڵ  خـــه یاڵ

ئاخری  ئه یکــوژێ وه لاره وله نجــــــه
ــــ ....ـــ.... ــــــ.... ـــــــ .... ـــــــ

کردیـــــه  به ری  کــــراس  کوده ری

خستیسه ده یشته و سینه ی مه رمه ری
چه ی  نه کــــــریاوه  باوان ڕمیــــاوه
ئه و کـــاری  نازه و  من  ده ربه ده ری

ـــــ....ــــــ....ــــ ـ....ـــــ....ــــــ

مردم بۆ مـــــاچێ ئه و  ده م  و لێوه
بۆ دیـــده خۆمـــار ئه و په ری شێوه
دیقی  وه  من  کرد  ناز  و  ئه داکه ی
ڕوم کرده بیـاوان وه ک  شێت ولێوه
ــــ....ــــ.....ـــــ.....ـــــ....ــــــ
گردن وێنه ی قاز چاو وێنه ی  غه زاڵ
باڵات وه ک چنـار  جوان خۆه ش  جه ماڵ
بۆچه  نــــــاپرسی  له حــــاڵم  هه واڵ
خوه شه ویسه گه ی  خه یــــاڵ  عه وداڵ

                                         میکائیـــــــــــل فه لاحی
                                                   «خه یاڵ کوردستانے»

ئیمشه و بی نازه/ خه یال کوردستانی

ئیمشه‌و بێ نـــــازه جـــــام و پیاڵه م

ئیتر نه‌مـــــــاوه مه‌یی چه‌ن ساڵه‌م

 

ساقی گیــان تێکه  ئیمشه‌و شه‌راوێ

ته‌سکین به‌ وه ئێش ده‌روون که‌واوێ

 

ساقی گیـان بکه ڕه حمێ وه حـــــاڵم

بۆچه نــــازانی؟ بیــێکه‌س خه یاڵم؟

 

نازانی ساقـــی په‌رێشان  حــــاڵم؟

په‌رێشان زوڵفی دیده غـــــه‌زاڵم؟

 

ئیمشه‌و ده روونم بوه خــــوڵه که‌و

هه‌ژار و ته‌نیــــا بێکه‌سم ئیمشه‌و

 

ساقی گیان! ساقی!!قوروان مه‌رامت

قوروان شه‌راو و پیــــــاڵه و جامت

 

ساقی گیان پڕ که جامه‌گه‌ت یه کسه ر

بینووشم وه یــــــاد دوو چاوی دڵبه‌ر

 

چون دڵبه ری من شـــــای دڵبه‌رانه

شای دیده مه‌سان چـــــــاو خۆمارانه

 

به گۆنا و زوڵف و دوو چــاو وگه‌ردن

ئه‌سیرمی کردوه تـــــــا ڕۆژی مردن

                                         میکائیل فه لاحی«خه یاڵ کوردستانی»

زولفه خاوه گه ت / خه یال کوردستانی

ژوڵفه خاوه که ت بۆ چه شیویاوه

             بۆچه غه مبـاره ئه و جفته چاوه

وادیاره گوڵم تویژ وه‌ک خـه‌یاڵ

     له ده‌س بای خه‌زان دڵت سوزیاوه

  

گرفتارم

گرفتـــارم به چــــاو و زڵف خاوت                                 

       مه کێشه تۆ گوڵم سورمه له چـاوت

ئه من نه مکرد دوو ماچی لێوی سوورت

     به بێ تـــــــاوان ئه سیرم من له داوت

                        

                                       میکائیل فه لاحی«خه یاڵ کوردستانی»

دل زاری من / خه یال کوردستانی

که سێ نـــــــــاپرسێ له دڵ زاری من

دڵ  په رێشان بێ قـــــــــه راری من

 

له جه ور وجه فای گه ردوون چه پگه رد

هه ر  خه م تێده خوار له رۆخساری من

 

له بـــــاخچه ی دڵم گــــه ڵا ڕێزانه 

بوڵبوڵ نــــــاخوه نێ له گوڵزاری من

 

له داخ تۆ ئه ڕۆم بۆ کێف و بیــــــاوان

بۆچه بــــــارت کرد تۆ لـــه شاری من

 

له خوام گه ره که بیــــــــکا قسمه تم

ئه زیـــزی وه ک تــــۆ وه دڵداری من

 

قه د و بــــــاڵاگه ت فره شیــــرینه 

یار نه‌و نه‌مـــام چاو خۆمـــــاری من

 

به بزه‌ی لێوت تۆ خۆشحـــــاڵی که

دڵی ڕه ش پۆش و ئازیه‌ت بـــاری من

 

فره  بێ‌ وه فــــای تویژ ئه ی خه یاڵ

بۆچی نـــــــا پرسی له دڵ زاری من

 

                                           میکائیل فه لاحی«خه یاڵ کوردستانی»

 

نامه

تەمەڵ خەوەرکون

تەمەڵ خەوەرکون

قسەیگ ها دڵما

بۆە بوو یارم

بیژە تا وەخت مەس

بەشکەم بوینمەی

-خوەیشی ئەزانێ کارم ها لە دەیشت-

ئاخر ناتانم نامە بنویسم

بیژە خوەشیەتوام وه گیان براگەی

-ئەی خوا بکۆژەم ئەگەر درو کەم-

لە لێم نە توورێ

بەشکەم ئێوارەیگ

بوینمەی دۆارە

                                        فەردین شەریف نیا- قوروه

برگردان شعری از بیکس

ئیمشه و  گشت چراگان کریانه وه                 

وه ئـــه و حه مکه چراوه، ماله گه م هه ر تاریکه

بووچه ناتیده و؟!

ئیمشه و  گشت چراگان قوژیانه وه

وه ویشه و  ماله گم هه ر  رووشنه

ئاخر توو هاتیده سه و .

  به رگه ردان:که­ یوومه­ رس گه­ ڕووسی

داخووم خه وێم بواده وه

خاس ئه زانی

چه نی چاو ها شونت

چه نی دڵ ته زانیده

باوک و دایکت

- نازانم - ئه زانن

شه راو خاسی خه فاننه

روژ وە روژ قه شه نگتر

ساڵ وە ساڵ ئاگرتر

لێوێم

حه سره ت ماچیگده

- ئه یژێم

ما چیگت بێکه م -

چاوێم

پیاله یگ پر شه راو توه

دایم مه س و

دایم خه وه ر

داخووم

خه وێم بواده وه

فەردین شەریف نیا- قوروە

برگردان سه شعر از سیرکو بیکس به گویش کردی منطقه قروه

1

ئمرۆ له ی شارە  ئمرۆ ها

هەوره که نیشکی

به له وه یک بووارێ

له به ر ته لاری سه وز خه وی خسته خوار

ئاخ! ئاسمانیش له وه به ستن

هە وره که نیشک له سه ر به ر ته لار

دینه ی:

وک گوڵ هه یرۆ ییگ چه رموو که فته خوار

له خواریش چۆیه یه ک

بۆە گوڵی  سۆر و وشک جاده و به ر پا

2

بە فر وت:

سادە وک من بنۆسه

له تاویانن وک من بوو

قۆڵ بچوه رێ

دەریاچه و ده ریا دروسکه

3

یەی دەفە لەجادەی

باریکی دەفتەرەگم

شعریک سیاسی و شعریک عاشقانه

گه یینه یەک

ئەدیام:

ئەوەلین دانە گەیان

گڕپەی ئاێر لە دەمی ئەهاتە دەیشت

دوومین دانەگەیان رەوشنایی مانگیی عەسەڵی

برگردان:فەردین شەریف نیا